Kecap rundayan dina Basa Sunda nyaéta kecap asal anu geus dirarangkénan.
Ku ayana rarangkén ieu, hiji kecap asal bisa ngajanggélék jadi ratusan kecap.
|
Topik Kecap Rundayan dina Basa Sunda
|
|
Rarangkén hareup:
N-, di-, ka-, pa-, pi-, barang-, silih-, ti- ba- ting- pada- si- sang- Rarangkén tengah: -ar-, -um-, -in-, Rarangkén tukang: -an, -eun, -keun, -na, Rarangkén barung: ka--an, pa--an, pang--keun, pi--eun, pika--eun, sa--eun, |
Aturan rarangkén basa Sunda jeung
kumaha conto cara ngalarapkeunana, bisa ditoong dina Poesaka Soenda (PS) No.4-6
Oct-Dec 1924 [1]. Tétéla ku cara ngarundaykeun, hiji
kecap dasar bisa jadi puluhan kecap. Komo deui upamana digabungkeun jeung ngarajék.
|
Daptar
eusi
|
[édit]
Rupa-rupa Rarangkén
Dina basa Sunda, aya opat rupa
rarangkén:
- Rarangkén hareup
- Rarangkén tengah
- Rarangkén tukang
- Rarangkén barung
[édit]
Rarangkén hareup
Rarangkén hareup (en:afix}), nyaéta rarangkén anu ngantét dihareupeun
kecap dasarna.
[édit]
Rarangkén tengah
Rarangkén tengah (en:infix), nyaéta rarangkén anu nyalusup
ditengaheun kecap dasarna.
[édit] Rarangkén
tukang
Rarangkén tukang (en:suffix), nyaéta rarangkén anu ngantét
ditukangeun kecap dasarna.
[édit]
Rarangkén barung
Rarangkén barung (en:confix), nyaéta leuwih ti hiji rarangkén anu
dipakéna babarengan, anu upama dileungitkeun salah sahiji, éta kecap jadi
euweuh hartina.
[édit] Conto
Contona, tina kecap serat bisa dirundaykeun jadi :
|
Kecap
|
Katerangan
|
Kecap
|
Katerangan
|
Kecap
|
Katerangan
|
|||
|
1.
|
30.
|
diseratkeunana
|
15 + -na
|
59.
|
disareratna
|
|||
|
2.
|
nyerat
|
N- + 1
|
31.
|
kaseratkeunana
|
16 + -na
|
60.
|
kasarerat
|
|
|
3.
|
diserat
|
di- + 1
|
32.
|
silihseratan
|
silih- + 5
|
61.
|
kasareratna
|
|
|
4.
|
kaserat
|
ka- + 1
|
33.
|
silihseratanana
|
62.
|
nyareratan
|
||
|
5.
|
seratan
|
1 + -an
|
34.
|
silihseratkeun
|
63.
|
nyareratanana
|
||
|
6.
|
nyeratan
|
N- + 5
|
35.
|
silihseratkeunana
|
64.
|
disareratan
|
||
|
7.
|
diseratan
|
di- + 5
|
36.
|
panyeratan
|
65.
|
disareratna
|
||
|
8.
|
kaseratan
|
ka- + 5
|
37.
|
panyeratanana
|
66.
|
disareratkeun
|
||
|
9.
|
paseratan
|
pa- + 5
|
38.
|
pangnyeratkeun
|
pang-
+ 14
|
67.
|
disareratkeunana
|
|
|
10.
|
serateun
|
-eun + 1
|
39.
|
dipangnyeratkeun
|
di- + 38
|
68.
|
sarerat
|
1 + -ar-
|
|
11.
|
piserateun
|
pi- + 10
|
40.
|
dipangnyeratkeunana
|
69.
|
sareratna
|
||
|
12.
|
pinyerateun
|
41.
|
pangnyeratankeun
|
70.
|
sarerateun
|
|||
|
13.
|
seratkeun
|
1 + -keun
|
42.
|
dipangnyeratankeun
|
71.
|
sarerateunana
|
||
|
14.
|
nyeratkeun
|
2 + -keun
|
43.
|
dipangnyeratankeunana
|
72.
|
sarerataneun
|
||
|
15.
|
diseratkeun
|
3 + -keun
|
44.
|
serataneun
|
73.
|
sarerataneunana
|
||
|
16.
|
kaseratkeun
|
4 + -keun
|
45.
|
serataneunana
|
74.
|
sareratkeun
|
||
|
17.
|
seratna
|
1 + -na
|
46.
|
seratkeuneun
|
75.
|
sareratkeuneun
|
||
|
18.
|
nyeratna
|
2 + -na
|
47.
|
seratkeuneunana
|
76.
|
sareratkeuneunana
|
||
|
19.
|
diseratna
|
3 + -na
|
48.
|
mangnyeratkeun
|
N- + 38
|
77.
|
pipaserataneun
|
|
|
20.
|
kaseratna
|
4 + -na
|
49.
|
mangnyeratkeunana
|
78.
|
pipaserataneunana
|
||
|
21.
|
seratanana
|
5 + -na
|
50.
|
mangnyeratankeun
|
79.
|
pikaserateun
|
||
|
22.
|
nyeratanana
|
6 + -na
|
51.
|
mangnyeratankeunana
|
80.
|
pikaserataneunana
|
||
|
23.
|
diseratanana
|
7 + -na
|
52.
|
sinerat
|
1 + -in-
|
81.
|
pidiserateun
|
|
|
24.
|
kaseratanana
|
8 + -na
|
53.
|
sineratna
|
82.
|
pidiserateunana
|
||
|
25.
|
paseratanana
|
9 + -na
|
54.
|
barangserat
|
barang- + 1
|
83.
|
pimangnyeratankeun
|
pi- + 50
|
|
26.
|
serateunana
|
10 + -na
|
55.
|
barangseratan
|
84.
|
pimangnyeratankeunana
|
||
|
27.
|
piserateunana
|
11 + -na
|
56.
|
nyarerat
|
2 + -ar-
|
85.
|
pimangnyeratkeun
|
|
|
28.
|
pinyerateunana
|
13 + -na
|
57.
|
nyareratna
|
86.
|
pimangnyeratkeunana
|
||
|
29.
|
nyeratkeunana
|
14 + -na
|
58.
|
disarerat
|
||||
[édit] Sumber
- ↑ Garapan KBS 1924 anu dimuat dina Poesaka Soenda No. 4-6 Oct-Dec 1924. [[1]]
Tidak ada komentar:
Posting Komentar