Pangajaran 1
Mingpin Diskusi/Panumbu Catur
Ieu di handap aya bacaan nu
mangrupa paguneman (dialog). Aya nu jadi panumbu catur, aya nu jadi pamilon.
Pék baca bedaskeun dihareupeun kelas!
MIÉLING POÉ BASA INDUNG
Basa Sunda téh minangka salasahiji basa indung di
Jawa Barat. Malah geus dijadikeun muatan lokal wajib. Muatan lokal wajib
sa-provinsi Jawa Barat nu ngajanggélék jadi pangajaran Basa jeung Sastra Sunda.
Hartina mah éta pangajaran Basa jeung Sastra Sunda téh kedah diajarkeun ti kawit
TK/RA dugi ka tingkat SMA/SMK/MA/MAK. Éta hal pisan nu jadi bahan padungdengan
pangurus OSIS SMAN 1 Jampangkulon.
Pa Gés : “Assalamu’alaikum
warohmatullohi wabarokatuh. Urang salaku siswa jeung salaku nonoman Sunda, geus
sakuduna ngarojong harkat martabat jeung darajat urang Sunda. Malah teu
kalangkung budaya nu jadi sélér bangsa nu kudu dimumulé ku urang sadayana. Pon
kitu deui urang salaku pangurus OSIS di ieu sakola (SMAN 1 Jampangkulon) nu
salamina nyekel pageuh kana warisan budaya urang tur mikareueus kana basana. Ku
kituna sim kuring salaku Pembina OSIS umajak ka sadayana pangurus OSIS hayu
urang babarengan pikeun ngaronjatkeun ajén-inajén ki Sunda”.
Jénitra : “Némbé ku urang parantos kauninga,
sakumaha numutkeun bapa pembina atawa pangaping urang sadayana, yén teu aya
lepatna ogé sakumaha nu kaunggel dina program gawé OSIS nu teu aya sanés dua sasih
deui urang baris ngayakeun acara miéling “Poé Basa Indung”, pancegna mah kaping
21 Pébruari. Dumasar kaputusan UNESCO salasawios widang ti PBB nu netepkeun éta
kaping téh nyaéta poé basa indung Internasional.”
Pa Gés : “Leres sakumaha tanggapan némbé ti
sadérék pupuhu/ketua OSIS. Langkung paosna, mangga sawalakeun waé ku sadayana
pangurus.”
Jénitra : “Hatur nuhun Pa Gés, namung sim kuring
salaku pupuhu OSIS baris masrahkeun ka sadérék Nitisara salaku panumbu caturna.
Kitu ogé engké kanggo pupuhu Panata Calagara dina miéling Poé Basa Indung. Jalaran
sadérék Nitisara téh salaku koordinator dina éta widang. Mangga nu ngatur
sagala acara kagiatanana mah sadérék Nitisara.”
Nitisara : “Assalamu’alaikum warohmatullohi
wabarokatuh, hatur nuhun ka pupuhu OSIS nu parantos maparin waktos ka sim
kuring kanggo neraskeun ieu acara. Sumangga supados henteu nyangkolong kana
waktos urang buka waé ieu acara padungdengan téh ku ngucapkeun basmalah
sasarengan. Bimilahirohmanirrohim...
Namung sateuacanna, neda sihapunten bilih aya
kelepatan dina mingpin ieu sawala. Sumangga salajengna badé aya nu
ditaroskeun?”
Sastra : “Sadérék panumbu catur. Hapunten sim
kuring baris tumaros?
Nitisara : “Mangga, dihaturanan kanggo ngadugikeun kamandangna!”
Sastra : “Kieu, Kinten-kinten dina miéling Poé
Basa Indung téh, kagiatan naon waé nu badé diayakeun téh?”
Nitisara : “Hatur nuhun, saé pisan patalékanana.
Perkawis kagiatanana mah mung nyongcay waktos sadinten waé, nyaéta kaping 21
Pébruari 2012. Kagiatanana ogé teu seueur, sadayana museur kana basa, sastra
jeung aksara Sunda. Namung kedah diiluan ku sadayana kelas ti kawit kelas 10
dugi ka kelas 12. Dupi kagiatanana mah: (1) Ngarang Carpon, (2) Maca Sajak,
jeung (3) Nulis Aksara Sunda. Husus kanggo ngarang, tiasa dikawitan ti kaping 1
Pébruari 2012. Kumaha tah upami kitu, sapuk henteu?”
Pangurus : “Sapuuuuuuk!”
Wiguna : “Dupi panitiana saha waé?”
Nitisara : “Mangga ayeuna urang susun waé panitiana.
Pupuhu sim kuring, Wakil Pupuhu Sastra, Girang Serat Wiguna Wisastra, Panata
Hartana sadérék Ridha. Nu baris ngagalindengkeun ayat suci Al-Qur’an sareng
saritilawahna mah Prabu Révolusi sareng Marsya Wening Galih. Séksi Acara Purwa
Wacana. Séksi Akomodasi Jaladri Tingtrim sareng Kinanti. Séksi Konsumsi
Ismayanti Hérnawati sareng Méisyani. Séksi Dokuméntasi Sutanandika. Tah sakitu
réngréngan panata calagara kanggo saheulaanan mah cekap. Namung nu acan kacatet
ayeuna tangtosna sadayana pangurus mah lebet kana kapanitiaan.
Ridha : “Upami nu janten Girang Pangajén dina
kagiatanana saha?”
Nitisara : “Leres pisan, punten kalangkung. Sadaya
Girang Pangajén mah ti pihak Bapa sareng Ibu Guru. Kitu rupina mah. Upami parantos
cekap mah, ieu acara badé disanggakeun deui ka Ketua OSIS. Ka sadédérék
Jénitra, mangga nyanggakeun. Hatur nuhun. Hapunten bilih aya kekecapan ti sim
kuring nu kirang merenah. Wassalammu’alaikum warohmatullohi wabarokatuh.
Pangurus : “Wa’alaikum salam warohmatullohi
wabarokatuh.”
Jénitra : “Hatur nuhun. Ayeuna mah langkung saé
urang cekapkeun sakieu waé ieu lawungan. Tangtosna, urang langsung waé tatahar
midamel nu sakirana tiasa dipidamel ti kiwari. Pamungkas catur,
wassalamu’alaikum warohmatullohi wabarokatuh.”
Pangurus : “Waalaikum salam warohmatullohi
wabarokatuh.”
Nyungsi
Harti
Maham
Eusi Panumbu Catur
Pikeun maham eusi bacaan di
luhur, pék jawab ieu pananya di handap!
1)
Naon jejer guneman di luhur?
2)
Naha bet aya “miéling Poé
Basa Indung”?
3)
Naon sababna basa jeung
sastra Sunda, bet dijadikeun “Muatan Lokal Wajib” di Provinsi Jawa Barat?
4)
Naon patalina antara basa
indung jeung UNESCO di PBB?
5)
Kumaha cara miéling poé basa
indung di SMAN 1 Jampangkulon téh?
6)
Naha kagiatan ngarang carpon
bet diheulakeun?
7)
Saha ari nu jadi panata
calagarana?
8)
Numutkeun hidep naha basa
indung “basa jeung sastra Sunda” téh perlu henteu ku urang dimumulé?
9)
Kumaha carana sangkan urang
bisa ngamumulé basa indung?
10) Kumaha kacindekanana tina sawala di luhur?
Pedaran Ngeunaan Panumbu
Catur
Panumbu catur (Ind.:
moderator) téh kaasup kana mingpin diskusi, nyaéta jalma nu dipercaya nyekel
kadali pikeun ngatur patali marga di antara pamilon diskusi. Panumbu catur boga
pancén pikeun ngatur, ngalelempeng, ngaping, sarta miara lumangsungna diskusi
nu teu leupas tina cara atawa téhnik mingpin diskusi. Tanggung jawab panumbu
catur kaitung beurat lantaran hasil henteuna diskusi gumantung ka dirina. Tugas
panumbu catur, di antarana:
1.
Ngajaga atawa miara lancarna
diskusi.
2.
Ngalelempeng (ngarahkeun)
jalanna diskusi sangkan kahontal tujuan nu dipiharep.
3.
Nampung jeung ngamalirkeun
kahayang katut pamadegan pamilon diskusi.
4.
Nyieun kacindekan
saheulaanan tina hasil diskusi.
5.
Ngarumuskeun hasil nu bisa
ditarima ku sakumna pamilon diskusi.
Kumaha prak-prakan
nalika hidep jadi panumbu catur atawa jadi moderator? Pikeun jadi panumbu catur
tangtuna hidep kudu ngalakukeun léngkah-léngkah atawa nu kudu disiapkeun
nyaéta:
1.
Persiapan pribadi, di
antarana:
a.
Siap bahan-bahan nu dipaké
pikeun ngatur diskusi/sawala.
b.
Mibanda gambaran nu jelas
ngeunaan sasaran atawa hasil tina diskusi/sawala.
c.
Siap nyanghareupan sagala
hal nu bakal kajadian, upama aya béda pamadegan atawa pendapat, kamungkinan
jawabanana.
2.
Persiapan pikeun nyanghareupan
pamilon (audien), di antarana:
a.
Komunikasi nu alus jeung
pamilon.
b.
Mikawanoh karakter (watek)
umum para pamilon saméméhna.
c.
Alusna mah aya patali nu
loma (akrab) saméméh diskusi/sawala lumangsung.
Sabadana hidep
tatahar pikeun jadi panumbu catur, satuluyna kumaha carana nalika hidep keur
jadi panumbu catur atawa nalika numbu catur. Cara-carana nyaéta hidep kudu
niténan sawatara hal ieu di handap:
1.
Merhatikeun tata cara sopan
santun protokolér di hiji wewengkon atawa daérah.
2.
Omongan panganteur atawa pangjajap
kana kagiatan diskusi/sawala alusna singget tapi jelas (jéntré).
3.
Miboga sikep objéktif tur
narima atawa ngahargaan (terbuka) ka
sakur pamilon.
4.
Kudu bisa meper pamilon nu
patorong-torong ku cara nu alus tur gedé pangaruhna (pérsuasif).
5.
Omongan panumbu catur bisa
ditarima ku para pamilon.
6.
Usahakeun diskusi dibuka
saluyu jeung waktu nu geus ditangtukeun.
7.
Tepikeun jejer jeung bahan
diskusi ka hadirin.
8.
Wanohkeun parapangjejer;
ngaranna (lengkep jeung gelarna), profésina, kaahlianana, jeung data pribadi
séjénna nu aya patalina jeung jejer katut bahan diskusi.
9.
Tepikeun tata-tertib diskusi
sajelas-jelasna.
10.
Ngahaturanan pangjejer keur
nepikeun bahasanana, disusul nampung jeung ngatur parapamilon nu rék milu
mairan atawa nanyakeun.
11. Tutup diskusi panceg dina waktuna.
Conto pok-pokanana ngawanohkeun pangjejer:
“Hadirin sadaya, sateuacan diskusi dikawitan, langkung ti payun sim kuring
seja ngawanohkeun heula parapangjejer dina ieu diskusi. Nu kahiji sadérék
Jénitra Nitisara Sastrawiguna, siswi kelas 12 IPA 1. Pituin urang Jampang,
putrina Bapa Gusniawan Sastrawiguna sareng Ibu Ridhayanthi, sarta ageung
perhatianana kana hal-hal kasundaan. Resep kana sastra ogé pangarang moyan,
cita-citana lian ti palay janten dokter téh, ogé palay janten sastrawan.
Wilujeng énjing sadérék Jénitra. Hatur nuhun kana kasumpinganana.
Nu kadua .... jst.”
Conto pok-pokan ngahaturanan pangjejer:
“Rupina supados henteu nyangkolong kana waktos, diskusi anu jejerna “Sunda
urang, Sunda Gaul”, saé urang dikawitan. Kaleresan parapangjejer duanana
parantos aya di payuneun urang, sarta siap ngajejeran ieu diskusi. Ku margi
kitu ka pangjejer nu kahiji, nyaéta sadérék Jénitra Nitisara Sastrawiguna
dihaturanan kanggo ngadugikeun kamandangna”
Conto pok-pokan ngatur jalanna diskusi:
“Dua pangjejer parantos ngadugikeun kamandangna. Naon nu didugikeun ku
aranjeunna, kacida matak narikna. Hadirin sadaya tangtos seueur nu teu sabar,
palay énggal-énggal mairan, naros, atanapi ngadugikeun pamendakna. Namung,
langkung ti payun neda hapunten, jalaran waktos diskusi mung badé dugi ka tabuh
dua welas, janten moal sadayana kénging kasempetan kanggo sasauran.
Salajengna ku sim kuring
badé diwatesanan, mung kanggo genep urangeun. Tina nu genep urang téa, urang
bagi dua, janten tiluan-tiluan. Saha-sahana nu kagiliran sasauran, engkéna
paling lami lima menit.
Mangga nu badé sasauran,
tiasa ngacungkeun panangan!”
Conto pok-pokan nutup diskusi:
“Diskusi nu jejerna “Sunda
urang, Sunda Gaul”, parantos réngsé. Ngawakilan panata calagara sim kuring
ngahaturkeun rébu-rébu nuhun, kana kasumpingan sareng perhatosanana. Utamina ka
parapangjejer, sarta henteu ka kantun ka hadirin sadayana.
Dina ieu diskusi sim kuring ngahaja henteu
ngadamel kacindekan, sadayana nyanggakeun ka masing-masing nu sarumping. Ku
margi kawatesanan ku waktos, tangtos masih kénéh seueur nu ngaraos panasaran.
Ku éta hal, pihak panata calagara parantos ngararancang, bakal ngayakeun deui
diskusi, tangtos dina jejer bahasan nu sanés, namung raket patalina sareng
kasundaan.
Salajengna diskusi ku sim
kuring resmi ditutup. Sakali deui hatur nuhun kana kasumpingan sareng
perhatosanana. Bobo sapanon carang sapakan, hapunten kana samudaya kalepatan.
Wassalamu’alaikum
warohmatullohi wabarokatuh.
Kecap-kecap di handap larapkeun kana kalimah nu merenah!
1)
Pupuhu
..........................................................................................................................................................
2)
Girang Serat
..........................................................................................................................................................
3)
Panata Harta
..........................................................................................................................................................
4)
ngarojong
..........................................................................................................................................................
5)
pangjejer
..........................................................................................................................................................
Pilih salah sahiji jawaban nu pangbenerna!
1.
Masalah nu jadi téma/jejer
paguneman antara Jénitra jeung Nitisara téh ngeunaan ….
A. tujuan D.
tempat
B. rencana E.
waktu
C. tugas
2.
Nitisara meunang
informasi ngeunaan Poé Basa Indung téh ti ….
A. OSIS D.
Jénitra
B. Ridha E.
Pa Gés
C. Wiguna
3.
Basa Sunda nu
digunakeun ku Jénitra jeung Nitisara téh….
A. alus tapi kasar pisan D.
goréng
B. alus tapi kasar E.
loma
C. Alus sarta lemes
4.
Ku naon Jénitra ngajak ngobrol ka
Nitisara?
A. ku sabab Jénitra téh babaturan sakelas Nitisara
B. ku sabab Jénitra téh babaturan sa lembur Nitisara
C. ku sabab poé isukan téh poé minggu, poé libur
D. Ku sabab poé isukan rek aya kerja bakti di lemburna
E. Ku sabab basa Sunda mah penting pisan
5.
Ka saha Jénitra masarahkeun pikeun jadi panumbu catur ...
A. Prabu Révolusi D.
Wiguna Wisastra
B. Nitisara E.
Marsya Wening Galih
C. Pa Gés
6.
“Salajengna ku sim kuring
badé diwatesanan, mung kanggo genep urangeun. Tina nu genep urang téa, urang
bagi dua, janten tiluan-tiluan. Saha-sahana nu kagiliran sasauran, engkéna
paling lami lima menit”.
Kekecapan di luhur téh kaasup conto dina diskusi
A. Muka diskusi D.
ngahaturanan pangjejer
B. ngatur jalanna diskusi E.
ngawanohkeun pangjejer
C. nutup diskusi
7.
Kira-kira sikep Jénitra dina éta
paguneman téh kumaha?
A. alus D.
goréng
B. picontoeun E.
turutaneun
C. pujieun batur
8.
Kira-kira di mana Jénitra jeung Nitisara
téh ngobrolna?
A. di sakola D.
di kelas Jénitra
B. di imah Jénitra E.
di kelas Nitisara
C. di imah Nitisara
9.
Tugas atawa pancén saha ari
ngajaga atawa miara lancarna diskusi téh?
A. Pangjejer D.
Panata Calagara
B. Narasumber E.
Pupuhu panitia
C. Panumbu Catur
10.
“Dua pangjejer parantos
ngadugikeun kamandangna. Naon nu
didugikeun ku aranjeunna, kacida matak narikna”.
Kecap kamandang di luhur ngandung harti ...
A. usulan D.
caritaan
B. kahayang E.
pamanggih/pendapat
C. omongan
Tidak ada komentar:
Posting Komentar